ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ - ΤΟ ΕΙ ΤΟ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ

René Guénon και Ananda Coomaraswamy




 
ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ
René Guénon

Αναφέρεται κάθε τόσο η φράση «Γνώθι σαυτόν», αλλά συχνά παραθεωρείται η ακριβής σημασία της. Η σύγχυση που βασιλεύει σχετικά με αυτήν την έκφραση μπορεί να περιοριστεί επιλύοντας δύο ζητήματα: εκείνο που αφορά την προέλευσή της και εκείνο που σχετίζεται με το πραγματικό της νόημα και με τον λόγο της ύπαρξής της. Μερικοί αναγνώστες θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι τα δύο ζητήματα είναι στην πραγματικότητα χωριστά και ότι δεν έχουν μεταξύ τους καμία σχέση. Συλλογιζόμενοι, και έπειτα από προσεκτική εξέταση, θα φανεί ξεκάθαρα ότι αυτά βρίσκονται, αντιθέτως, σε στενή σχέση.
Αν ρωτούσε κανείς εκείνους που έχουν σπουδάσει ελληνική φιλοσοφία ποιος ήταν ο άνθρωπος που πρόφερε για πρώτη φορά αυτές τις σοφές λέξεις, οι περισσότεροι δεν θα δίσταζαν να απαντήσουν ότι ήταν ο Σωκράτης, ενώ άλλοι θα ήθελαν να τις αποδώσουν στον Πλάτωνα και άλλοι ακόμη στον Πυθαγόρα. Μπροστά σε αυτές τις ασύμφωνες γνώμες και στη διάσταση των απόψεων, έχουμε το δικαίωμα να συμπεράνουμε ότι αυτή η φράση δεν έχει ως δημιουργό κανέναν από αυτούς τους φιλοσόφους και ότι επομένως πρέπει να ψάξουμε την καταγωγή της αλλού. Μας φαίνεται σωστό να καταλήξουμε σε ένα τέτοιο συμπέρασμα λογαριάζοντας επίσης το γεγονός ότι δύο από αυτούς τους φιλοσόφους, ο Πυθαγόρας και ο Σωκράτης, δεν έχουν αφήσει κανένα γραπτό κείμενο.
Όοο για τον Πλάτωνα, κανένας μελετητής της φιλοσοφίας, όσο εκτεταμένη και αν είναι η γνώση του πάνω στο αντικείμενο, δεν θα έφτανε στον βαθμό να διακρίνει αυτό που ειπώθηκε από εκείνον ή από τον δάσκαλό του τον Σωκράτη. Σχεδόν όλη η διδασκαλία αυτού του τελευταίου έφτασε σε εμάς μέσω του Πλάτωνα, και εξάλλου είναι γνωστό ότι από τη διδασκαλία του Πυθαγόρα ιδίως είναι που ο Πλάτων άντλησε ορισμένες από τις γνώσεις που παρουσιάζει στους Διαλόγους του. Με αυτό βλεπουμε πόσο δύσκολο είναι να καθοριστεί ποιό μέρος αντιστοιχεί σε κάθε έναν από τους τρεις φιλοσόφους. Εκείνο που αποδίδεται στον Πλάτωνα αποδίδεται συχνά και στον Σωκράτη. Άλλωστε, από τις σχετικές θεωρίες, μερικές είναι προγενέστερες και από τους δύο και προέρχονται από τη σχολή του Πυθαγόρα, ή από τον Πυθαγόρα τον ίδιο.
Για να πούμε την αλήθεια, η προέλευση της έκφρασης που εξετάζουμε είναι κατά πολύ προγενέστερη από αυτούς τους τρεις φιλοσόφους. Καλύτερα, αυτή είναι ακόμη πιο αρχαία από την ιστορία της φιλοσοφίας, και όχι μόνο, αλλά βρίσκεται επιπλέον πέρα από τα όρια της φιλοσοφικής έρευνας.
Λέγεται ότι αυτές οι λέξεις ήταν γραμμένες στο αέτωμα του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς. Υιοθετήθηκαν στη συνέχεια από τον Σωκράτη καθώς και από άλλους φιλοσόφους ως μια από τις αρχές της διδασκαλίας τους, παρ' όλη τη διαφορετικότητα που μπορούσε να υπάρχει ανάμεσα σε αυτές τις ποικίλες διδασκαλίες και τους σκοπούς που επεδίωκαν οι διάφορες σχολές. Και είναι εξάλλου πιθανόν, πριν από τον Σωκράτη, να χρησιμοποίησε αυτή την έκφραση και ο Πυθαγόρας. Με αυτό οι φιλόσοφοι είχαν την πρόθεση να δείξουν ότι η διδασκαλία τους δεν είναι μια διδασκαλία αυστηρώς προσωπική αλλά ανάγεται σε μια πιο αρχαία εποχή και σε ένα όραμα υψηλότερο, σε στενή σχέση με την ίδια την πηγή της πρωταρχικής, αυθόρμητης και θεϊκής έμπνευσης. Αυτοί ήταν δηλαδή πολύ διαφορετικοί από τους σημερινούς φιλοσόφους, οι οποίοι ξοδεύουν όλες τους τις δυνάμεις για να εκφράσουν κάτι το καινούριο με σκοπό να το παρουσιάσουν σαν δημιούργημα της δικής τους σκέψης και να εμφανιστούν ως οι μοναδικοί δημιουργοί των απόψεών τους, λες και η αλήθεια θα μπορούσε να είναι ιδιοκτησία ενός ανθρώπου...

Mélanges, Gallimard, 1976
μετάφραση: Δημήτρης Τσουμάνης



 
ΤΟ «Ε» ΤΟ ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ
A. K. Coomaraswamy

Οι ουσιώδεις διαδικασίες των μυητικών τελετών, με τις οποίες ο θάνατος του παλιού ανθρώπου και η αναγέννηση ενός νέου ανθρώπου πραγματοποιούνται, και οι συνθήκες της εισδοχής στα penetralia [ενδότερα] είναι παρόμοιες σε όλον τον κόσμο. Ο Φιρμίκιος Ματέρνος στο De errore profanarum religionum (κεφ.XVIII) ασχολούμενος με αυτά τα ζητήματα μας υπενθυμίζει ότι υπάρχουν σωστές απαντήσεις στις σωστές ερωτήσεις (habet enim propria signa propria responsa) και ότι η σωστή απάντηση (proprium responsum) δίνεται από τον μυούμενο (homo moriturus) ακριβώς ως απόδειξη του δικαιώματός του να γίνει δεκτός (ut possit admitti). Ένα τυπικό παράδειγμα ενός τέτοιου signum [σημείου] και των λανθασμένων και σωστών απαντήσεων μπορεί να παρατεθεί από το Jaiminiya Upanishad Brahmana, III.14.1-5. Όταν ο αποθανών φτάνει στην Ηλιακή Θύρα τίθεται το ερώτημα «Ποιός είσαι;» Αν απαντήσει με το δικό του ή με ένα οικογενειακό όνομα απομακρύνεται από τους παράγοντες του χρόνου. Θα έπρεπε να απαντήσει: «Αυτός που είμαι (είναι) το Φως (που είσαι) (koham asmi suvas tvam). Ως τέτοιος ήρθα σε σένα, [που είσαι] το ουράνιο Φως.» Αυτός (ο Πρατζαπάτι, ο Ήλιος) απαντάει «Αυτός που είσαι, αυτός ο ίδιος είμαι εγώ. Αυτός που είμαι, αυτός ο ίδιος είσαι εσύ. Είσελθε.» Από τους πολυάριθμους παραλληλισμούς που είναι δυνατόν να παρατεθούν, ίσως ο πιο εντυπωσιακός είναι ο μύθος του Ρουμί για τον άντρα που χτύπησε την πόρτα του φίλου του και ρωτήθηκε «Ποιός είσαι;». Απάντησε «εγώ». «Φύγε», είπε ο φίλος του. Μετά τον αποχωρισμό και την δοκιμασία ενός χρόνου πήγε και χτύπησε ξανά, και στην ίδια ερώτηση απάντησε «Είσαι εσύ στην πόρτα», και πήρε την απάντηση «Αφού είσαι εγώ, έλα μέσα, εαυτέ μου.»
Λοιπόν δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η είσοδος στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς ήταν κυριολεκτικά μια Ηλιακή Θύρα, ένα μονοπάτι στον οίκο ή στον ναό του Ήλιου. Η επιγραφή «Γνώθι σαυτόν» απαιτεί την γνώση της απάντησης στην ερώτηση «Ποιός είσαι;» και μπορεί να ειπωθεί, στην καλυμμένη γλώσσα των Μυστηρίων, ότι ρωτά αυτήν ακριβώς την ερώτηση. Η εντολή, όπως λέει ο Πλούταρχος, απευθύνεται από τον Θεό σε όλους όσους τον προσεγγίζουν. Και το περίφημο «Ε» το παίρνει ότι είναι η σωστή τους απάντηση. Αν τώρα, όπως επίσης προτείνει, το «Ε» αντιπροσωπεύει το ΕΙ, και αν πάρουμε από τις διάφορες ερμηνείες του τα νοήματα (1) ο Ήλιος (Απόλλων) και (2) «είσαι», και υποθέσουμε ότι και τα δύο αυτά νοήματα περιέχονται σε μία αινιγματική συλλαβή, έχουμε το signum, «Ποιός είσαι (στην θύρα);» και το responsum, «Ο Ήλιος που είσαι (είμαι).» Είναι βέβαιο ότι καμία άλλη αληθινή απάντηση δεν θα μπορούσε να δοθεί από οποιονδήποτε «κατάλληλο να έλθει σε ένωση με τον Ήλιο» (Jaiminiya Upanishad Brahmana).

Selected papers: metaphysics, Princeton University Press, 1987, ά έκδοση 1977
μετάφραση: Δημήτρης Τσουμάνης


Και τα δύο κείμενα δημοσιεύθηκαν μαζί στο Strange 132.
Οι εικόνες είναι λεπτομέρειες από τον πίνακα Le jardin musical de Robert Fludd του Raymond Douillet.

Εξωγήινοι και διαπλανητικές επικοινωνίες: η απρόβλεπτη σημασία των βασικών δεδομένων


απόσπασμα από ένα κείμενο του Ρενέ Γκενόν (1923)

Για να μπορέσουν δύο όντα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους με μέσα αισθητά είναι πριν απ’όλα απαραίτητο και τα δύο να διαθέτουν αισθήσεις. Όχι μόνο, αλλά είναι ανάγκη οι αισθήσεις να είναι οι ίδιες, τουλάχιστον εν μέρει: αν ένα από τα δύο δεν μπορεί να έχει αισθήσεις ή αν δεν έχουν κοινές αισθήσεις, καμία επικοινωνία αυτού του τύπου δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να φαίνεται πολύ προφανές, μα οι αλήθειες αυτού του είδους είναι εκείνες που ξεχνιούνται πιο εύκολα ή στις οποίες δεν δίνει κανείς προσοχή και οι οποίες παρ’όλα αυτά έχουν μια σημασία που δεν υποψιάζεται κανείς. Από τις δύο συνθήκες που αναφέραμε, είναι η πρώτη που καθορίζει με τρόπο απόλυτο την αδυνατότητα της επικοινωνίας με τους νεκρούς μέσω πνευματιστικών πρακτικών. Όσον αφορά τη δεύτερη, αυτή το λιγότερο θέτει πολύ σοβαρά σε κίνδυνο τη δυνατότητα των διαπλανητικών επικοινωνιών. Αυτό το τελευταίο σημείο συνδέεται άμεσα με όσα είπαμε στο τέλος του προηγούμενου κεφαλαίου: θα το εξετάσουμε αμέσως, επειδή οι θεωρήσεις στις οποίες θα μας εισαγάγει, θα διευκολύνουν την κατανόηση του άλλου ζητήματος, εκείνου που κυρίως μας ενδιαφέρει εδώ.
Αν δεχθεί κάποιος τη θεωρία που εξηγεί όλες τις αισθήσεις με παλμικές κινήσεις λιγότερο ή περισσότερο γρήγορες και αν εξετάσει τον πίνακα όπου υποδεικνύονται οι αριθμοί των παλμών ανά δευτερόλεπτο που αντιστοιχούν σε κάθε τύπο αίσθησης, μένει εντυπωσιασμένος από το γεγονός ότι τα διαλείμματα που αναπαριστούν αυτό που μεταδόθηκε από τις αισθήσεις είναι πολύ μικρά σε σχέση με το σύνολο: αυτά χωρίζονται από άλλα διαστήματα στα οποία για μας δεν υπάρχει τίποτα το αντιληπτό και, επιπλέον, δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί ένα ακριβές όριο στην ανιούσα ή κατιούσα συχνότητα των παλμών. (Σημείωση: Είναι προφανές ότι η συχνότητα ενός παλμού ανά δευτερόλεπτο δεν αναπαριστά ένα ελάχιστο όριο, καθώς το δευτερόλεπτο είναι μια μονάδα εντελώς σχετική, όπως εξάλλου οποιαδήποτε μονάδα μέτρησης. Η καθαρή αριθμητική μονάδα είναι η μόνη απολύτως αδιαίρετη). Πρέπει επομένως να θεωρήσουμε τον πίνακα επιδεκτικό επέκτασης από τη μια μεριά και από την άλλη με απροσδιόριστες δυνατότητες αισθήσεων, δυνατότητες στις οποίες δεν αντιστοιχεί για εμάς κάποια πραγματική αίσθηση. Αλλά το να πούμε ότι υπάρχουν δυνατότητες αισθήσεων ισοδυναμεί με το να πούμε ότι τέτοιες αισθήσεις είναι δυνατόν να υπάρχουν σε όντα διαφορετικά από μας, τα οποία, αντιθέτως, μπορεί να μην έχουν καμία από αυτές που εμείς έχουμε. Σ’αυτή την περίπτωση, όταν λέμε «εμείς» δεν έχουμε την πρόθεση να εννοήσουμε μόνο τους ανθρώπους αλλά γενικά όλα τα γήινα όντα, καθώς δεν φαίνεται ότι οι αισθήσεις σε αυτά διαφέρουν σε μεγάλες αναλογίες, και ακόμα κι αν η έκτασή τους μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο ευρεία, αυτές παραμένουν πάντα θεμελιωδώς οι ίδιες.
Η φύση αυτών των αισθήσεων φαίνεται επομένως να καθορίζεται από το γήινο περιβάλλον. Αυτή δεν είναι μια ιδιότητα συμφυής με το ένα ή με το άλλο είδος, αλλά είναι συνδεδεμένη με το γεγονός ότι τα εν λόγω είδη ζουν στη Γη και όχι αλλού. Αναλογικά, σε οποιονδήποτε άλλον πλανήτη οι αισθήσεις πρέπει να είναι καθορισμένες κατά τον ίδιο τρόπο, αλλά μπορεί τότε να μην συμπίπτουν απολύτως με εκείνες που κατέχουν τα γήινα όντα και είναι εξαιρετικά πιθανό ότι τα πράγματα είναι έτσι. Πράγματι, κάθε δυνατότητα αίσθησης πρέπει να μπορεί να πραγματοποιηθεί σε κάποιο τμήμα του σωματικού κόσμου, αφού όλο αυτό που αποτελεί μια αίσθηση είναι στην ουσία μια σωματική ικανότητα. Καθώς τέτοιες δυνατότητες είναι απροσδιόριστες, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες οι ίδιες να πραγματοποιηθούν δυο φορές, ή, με άλλα λόγια, όντα που κατοικούν σε δύο διαφορετικούς πλανήτες να κατέχουν αισθήσεις που να συμπίπτουν εξ ολοκλήρου ή ακόμη εν μέρει. Αν εντούτοις υποτεθεί ότι μια τέτοια σύμπτωση είναι δυνατόν παρ’όλα αυτά να πραγματοποιηθεί, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν πολύ λίγες πιθανότητες να πραγματοποιηθεί ακριβώς σε συνθήκες χρονικής και χωρικής εγγύτητας τέτοιες που να επιτρέπουν μια επικοινωνία. Θέλουμε να πούμε ότι αυτές οι πιθανότητες, οι οποίες είναι ήδη απειροστικές όσον αφορά το σύνολο του σωματικού κόσμου, διαπιστώνονται απροσδιόριστα μειωμένες αν εξεταστούν σε σχέση με τα άλλα όντα ταυτόχρονα σε μια δεδομένη στιγμή και με τρόπο ακόμα περισσότερο απροσδιόριστο αν, ανάμεσα στα άστρα, εξεταστούν μόνο εκείνα που είναι πολύ κοντά το ένα με το άλλο, όπως οι διάφοροι πλανήτες του ίδιου συστήματος. Αυτό προκύπτει απαραίτητα από το γεγονός ότι χρόνος και χώρος αποτελούν αυτοί οι ίδιοι δυνατότητες απροσδιόριστες.
Δεν υποστηρίζουμε ότι μια διαπλανητική επικοινωνία αποτελεί μια απόλυτη αδυνατότητα. Λέμε μόνο ότι οι πιθανότητες να επαληθευτεί είναι δυνατόν να εκφραστούν σύμφωνα με μία απειροστική ποσότητα διαφόρων βαθμών, και για τις οποίες, αν τεθεί το ζήτημα για μια συγκεκριμένη περίπτωση, όπως εκείνη της Γης και ενός άλλου πλανήτη του ηλιακού συστήματος, δεν κινδυνεύει κάποιος να κάνει λάθος αν τις θεωρήσει μηδενικές. Πρόκειται, περιληπτικά, για μια απλή εφαρμογή του λογισμού των πιθανότητων.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αυτό που εμποδίζει μια διαπλανητική επικοινωνία δεν είναι δυσκολίες του είδους εκείνου που μπορεί να συναντήσουν λόγου χάρη για να επικοινωνήσουν δύο άνθρωποι που ο ένας δεν γνωρίζει τη γλώσσα του άλλου. Τέτοιες δυσκολίες δεν θα ήταν αξεπέραστες, καθώς τα δύο όντα θα μπορούσαν πάντοτε να βρουν, ανάμεσα στις ικανότητες που έχουν από κοινού, έναν τρόπο επίλυσης ως έναν βαθμό. Αλλά εκεί που οι από κοινού ικανότητες δεν υφίστανται, τουλάχιστον στο επίπεδο στο οποίο πρέπει να πραγματοποιηθεί η επικοινωνία, δηλαδή στη σφαίρα του αισθητού, το εμπόδιο δεν μπορεί να αρθεί με κανένα μέσο, καθώς συνδέεται με τη διαφορά της φύσης των εν λόγω όντων. Με δεδομένη την περίπτωση όντων διαμορφωμένων με τρόπο ώστε τίποτα από αυτά που προκαλούν αισθήσεις σε μας να προκαλούν αισθήσεις σε εκείνα, τέτοια όντα είναι για μας σαν να μην υπάρχουν, και το αντίστροφο. Ακόμη κι αν αυτά βρίσκονταν δίπλα μας, τα πράγματα δεν θα άλλαζαν, ούτε ίσως θα αντιλαμβανόμασταν την παρουσία τους. Σε κάθε περίπτωση, πιθανώς δεν θα αναγνωρίζαμε ότι πρόκειται για ζωντανά όντα. Αυτό θα μας επέτρεπε επιπλέον, ας πούμε εν τάχει, να υποθέσουμε ότι τίποτα δεν αντιτάσσεται στο ότι υπάρχουν, στο γήινο περιβάλλον, όντα εντελώς διαφορετικά από όλα όσα ξέρουμε, με τα οποία δε θα είχαμε κάποιο μέσο να έρθουμε σε επαφή. Δεν είναι πάντως το θέμα να επιμείνουμε σε αυτό το ζήτημα, πολύ περισσότερο καθώς, αν όντα αυτού του είδους υπήρχαν, δεν θα είχαν τίποτα κοινό με τη δική μας ανθρωπότητα. Όπως και να’χει, αυτά που είπαμε δείχνουν πόση αφέλεια περιέχεται στις αυταπάτες που έχουν ορισμένοι μελετητές σε σχέση με το θέμα της διαπλανητικής επικοινωνίας. Τέτοιες αυταπάτες προέρχονται από το λάθος, το οποίο επισημάναμε προηγουμένως, που συνίσταται στο να αποδίδει κανείς παντού παραστάσεις καθαρά γήινες.

René Guénon, L'Erreur spirite (Η πνευματιστική πλάνη), Éditions Traditionnelles, 1977, σ. 186-9 (α' έκδοση 1923).
Μετάφραση: Δημήτρης Τσουμάνης.



Κυκλολογία και σιβαϊτική ανδρογυνία – Jean-Louis Bernard


Sabina Poppaea, ένα ερμητικό αριστούργημα της Σχολής του Φονταινεμπλώ




Η «επιστροφή της Θεάς»

Σύμφωνα με τον ινδολόγο Lavastine, η μυστική ανδρογυνία του Σίβα συνοδεύεται από ένα είδος αντιστάθμισης, ούτως ώστε ο αρσενικός πόλος να υπερισχύει κατά καιρούς του θηλυκού πόλου, και αντιστρόφως. Στο μεταφυσικό επίπεδο των δυνάμεων, το παιχνίδι αυτό του σιβαϊτικού νόμου θα αποτύπωνε την ταλάντωσή του στα πεπρωμένα του κόσμου. Θα υπήρχαν επομένως στο σύμπαν περίοδοι απουσίας ή συμπύκνωσης αρσενικής, ακολουθούμενες από περιόδους παρουσίας ή επέκτασης θηλυκής. Η κοσμική απουσία, αρσενική συμπύκνωση στην οποία καμία γονιμοποίηση δεν είναι επί το έργον, θα συνέπιπτε με μια ατονία των κυρίαρχων πολιτισμών και με την παρακμή τους. Αναγεννήσεις και καταπτώσεις ήταν πάντοτε επηρεασμένες από τον Κόσμο.
Ανάμεσα στον έκτο αιώνα και το έτος μηδέν της εποχής μας εμφανίστηκαν: στην Κίνα ο Λάο Τσε, στην Ινδία ο Βούδας, στο Ιράν ο Ζωροάστρης, στην Ελλάδα ο Σόλων, ο Σωκράτης, ο Πλάτων και ο Πυθαγόρας. Στη Μικρά Ασία ο Απολλώνιος ο Τυανεύς (ο οποίος κατά κάποιους θα ήταν ένας από τους θεμελιωτές του χριστιανισμού), στην Παλαιστίνη ο Ιησούς (υπήρξαν διάφορα πρόσωπα που έφεραν αυτό το όνομα, όλοι αναμορφωτές με τραγικό τέλος, όπως μαρτυρούν τα ραβινικά χρονικά). Ο Σίβα, ο θείος σπόρος, θα είχε γονιμοποιήσει ολόκληρο τον πλανήτη στη διάρκεια της μισής αυτής χιλιετίας, κατά την οποία βασίλευαν η ρωμαϊκή ειρήνη και ενότητα. Στην Ινδία, ανανεωμένη από τους αρίους, ανθούσε μία λογοτεχνία επηρεασμένη από τα σανσκριτικά. Στην Κίνα, ο Kung Wu Ti, ένας αγράμματος, γιός χωρικού και τυχοδιώκτης στρατιώτης, θεμελίωνε τη δυναστεία των Χαν [το όνομα του ιδρυτή της δυναστείας είναι Λιου Μπανγκ, σημ. τ. μ.]. Στην κεντρική Αμερική και στο Μεξικό, οι Μάγια βρίσκονταν στο απόγειό τους.
Θα ήταν προφανώς απερίσκεπτο να εξαγάγει κανείς από αυτές τις συμπτώσεις αυστηρά συστήματα ή υπολογισμούς πιθανοτήτων. Η αστροσοφία είναι περίπλοκη επιστήμη.
Αλλά στο τέλος των περιόδων ατονίας ή κατάπτωσης, επανεμφανίζεται πάντοτε η Σάκτι: η κοσμική ακτίνα διαπερνά τότε τα γεωκεντρικά προπετάσματα των ιδεολογιών, των εκτροχιασμένων θρησκειών, των παραμορφωμένων επιστημών. Οι κοσμικές καταιγίδες αντανακλώνται στο επίπεδο των σεισμών και των πολέμων στον τελλουρισμό, ενέργεια όχι ακόμη επαρκώς γνωστή, που ζωοποιεί τον γήινο γλοιό. Έπειτα, η Σάκτι, το θήλυ, διεγείρει εντός του αιθέρα νέες πηγές έμπνευσης, και ο Σίβα διασπείρει το σπέρμα του μέσω αυτής.
Αν ο θεός, στη δρώσα θηλύτητά του, προσομοιάζει με μάστιγα μάλλον παρά με κάποια μορφή πρόνοιας, το γεγονός δεν είναι ποτέ αρνητικό. Μαίνεται ενάντια στις αναλωμένες θρησκείες, στις νεκρές ψυχές, στις στείρες διάνοιες και στις νοσταλγικές καρδιές που ορθώνονται για να καλύψουν το επερχόμενο: διαλύει τους δαίμονες που γεννιούνται από τα εγωϊστικά πάθη και τους απατηλούς μύθους. Κάθε φορά ο πολιτισμός ανανεώνει τη συμφωνία με την πνευματική κληρονομία. Η αλήθεια δόθηκε «εν αρχή». Στον δέκατο πέμπτο αιώνα, όταν έκαιγαν ακόμη οι πυρές της Ιεράς Εξέτασης, η Ιταλία ανακαλύπτει την ελληνο-ρωμαϊκή αρχαιότητα. Στον δέκατο ένατο αιώνα, ενώ ο Ναπολέων σφυρηλατεί στο αίμα μια ψυχή για την Ευρώπη, η κλίση προς την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών φτάνει στο στάδιο της ωριμότητας με τον Σαμπολιόν: από εκείνη τη στιγμή, η Ευρώπη αρχίζει να συνειδητοποιεί μια Αλήθεια απωθημένη ή συγκαλυμμένη, πιο αρχαία από τη Βίβλο.
Ένας μύθος, είδος κοσμικής δραματουργίας, αντανακλάται αδιαλείπτως καθ' όλη την έκταση του Ζωδιακού. Και όσο πιο έντονη θα γίνεται η ορμή προς το μέλλον, τόσο περισσότερο θα μεγαλώνει το εύρος της ορμής προς το παρελθόν.
Η εποχή μας, πιο αποκαλυπτική από το τέλος άλλων πολιτισμών, υποβάλλεται όχι μόνο στον θάνατο του Θεού αλλά και στην επανεμφάνιση στη σκηνή, αν και με διακριτικότητα, του Αιωνίου Θήλεως. Από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, που βρισκόταν ήδη υπό το σημείο της Κάλι μέσω της μεταφυσικής του αίματος, ο εκφυλισμός και η βιολογική εξάντληση έχει εξαπλωθεί ανάμεσα στους νέους προκαλώντας, ως αντιστάθμισμα, την «ερωτομανία», την εμμονή του σεξ. Το ον του οποίου η ζωτικότητα του αίματος αλλοιώνεται υπό την επίδραση της πυρετώδους σύγχρονης ζωής, τείνει με απελπισία να επιστρέψει στη φύση, αποσπώντας από άλλα σώματα την ερωτική ζωτικότητα. Ο ερωτισμός ανανεώνει τον οργανισμό αλλά όταν αλλοιώνεται ή παρακμάζει προκαλεί πρόωρη γήρανση. Πνευματικώς ζούμε από τη συμβολή της ελληνικής φιλοσοφίας και του χριστιανισμού. Αλλά οι νέοι υποστηρίζουν ότι μια εμπειρία που δεν είναι βιωμένη είναι άχρηστη, αν όχι ψευδής. Ήταν ο Σωκράτης που απέσπασε από τα Μυστήρια την ελληνική γιόγκα, αλλά για να τη θάψει στη διαλεκτική. Ο κύκλος που άνοιξε με τον Σωκράτη συνεχίζεται με τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Όσο για τον χριστιανισμό και τον βουδισμό, που γεννήθηκαν στην ίδια εποχή, είναι προφανές ότι ψυχορραγούν. Σήμερα συναντά παντού κανείς τη διαβρωτική δράση της θεάς. Που αποστειρώνει την κουλτούρα και τις τέχνες. Ενώ αντιθέτως η αρχαιολογία πρώτης γραμμής ξαναβρίσκει τους θεούς των απαρχών, τους δημιουργούς του δισχιλιετούς παγκόσμιου πολιτισμού.

Jean-Louis Bernard, Il Tantrismo: Sessualità mistica e mito dell'androgino, Moizzi, 1980 (Le Tantrisme, Yoga Sexuel, 1973)
μετάφραση: Δημήτρης Τσουμάνης